7554 Sayılı Kanun ile Madencilikte Yeni Dönem: Yatırım, Çevre ve Stratejik Öncelikler Arasında Denge Arayışı Türkiye madencilik sektörü, 19 Temmuz 2025’te kabul edilen 7554 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile son yılların en kapsamlı yasal revizyonlarından birini yaşadı. Özellikle 3213 sayılı Maden Kanunu’nda yapılan düzenlemeler, hem çevresel güvence hem de yatırım süreçleri açısından yeni bir çerçeve ortaya koyuyor. Bu değişiklikler, ruhsatlandırma prosedürlerinden rehabilitasyon uygulamalarına, stratejik maden tanımlarından zeytinliklerde madencilik faaliyetlerine kadar geniş bir alanı kapsıyor. Kanunun en dikkat çekici yönlerinden biri, “çevre ile uyum teminatı” uygulamasının kaldırılarak yerine rehabilitasyon bedeli getirilmesi oldu. Bu bedel, işletme ruhsat bedeli kadar olacak ve nemalandırılarak yalnızca rehabilitasyon amacıyla kullanılacak. Kullanılmayan kısım ise ruhsat sahibine iade edilecek.
Böylece, madencilik faaliyetleri sonrası sahaların eski hâline dönüştürülmesi için mali güvence güçlendirilirken, kaynak kullanımında şeffaflık artırılmış oluyor. Ancak yüksek başlangıç maliyeti, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için finansal yük oluşturabilir. Bir diğer önemli yenilik, stratejik ve kritik maden kavramlarının yasal tanımının netleşmesi. Bu sayede, ulusal güvenlik ve ekonomik refah için kritik önemdeki madenlerde devletin müdahale kapasitesi artıyor. Bu madenlerde acele kamulaştırma yapılabilecek ve Cumhurbaşkanı üretimin belirli bir oranının stoklanmasına karar verebilecek. İzin süreçlerinde de önemli bir hızlanma hedefleniyor. Ormanlar dışındaki özel alanlarda ilgili kurum üç ay + bir ay toplamda dört ay içinde cevap vermezse izin verilmiş sayılacak. Stratejik veya kritik madenlerde izin reddedilirse nihai kararı Kurul verecek. Bu mekanizma, uzun süren bürokratik süreçlerin önüne geçerek yatırım takvimlerini hızlandırma potansiyeline sahip. Ancak hızlı onay süreçlerinin çevresel hassasiyetler ile dengelenmesi gerektiği de göz ardı edilmemeli.
Kanun ayrıca, ruhsat başvurularında proje yatırım tutarının %5’i kadar teminat zorunluluğu getirerek spekülatif ruhsat taleplerinin önüne geçmeyi amaçlıyor. Arama ruhsatlarında süreler yeniden düzenlenmiş, asgari faaliyetler yapılmazsa ruhsatların iptal edileceği hükme bağlanmış. Böylece “uyuyan ruhsat” problemi azaltılmak isteniyor. Ancak bu süre baskısı, özellikle jeolojik zorluklar veya piyasa dalgalanmaları yaşayan projeler için risk yaratabilir. Kamuoyunda en çok tartışma yaratan düzenlemelerden biri ise zeytinliklerde madencilik faaliyetlerine sınırlı izin verilmesi oldu. Belirli şartlar altında, ağaçlar taşınarak veya yerine en az iki katı dikilerek faaliyet yürütülebilecek. Bu düzenleme, enerji arz güvenliği açısından kritik madenlere erişimi kolaylaştırırken, tarım–madencilik ilişkilerinde yeni tartışmaların kapısını aralayabilir. Ancak şu da unutulmamalıdır ki madenler olduğu yerde çıkartılabilir ve taşınma imkanları yoktur. Taşınamayan madenlerimizi yerin altında bırakarak, onları ithal etmeye yönelmek ne çevreciliğe ne de milli çıkarlarımıza hizmet eder. Genel olarak bakıldığında, 7554 sayılı Kanun, çevresel sorumluluk ile yatırım maliyetlerini aynı potada eriten bir yaklaşım sergiliyor.
Rehabilitasyon bedeli uygulaması ile sahaların iyileştirilmesi güvence altına alınırken, stratejik madenlerde devletin karar yetkisi güçlendiriliyor. Bürokratik süreçlerin hızlandırılması, yatırımcı açısından pozitif bir adım olsa da, çevresel denetim mekanizmalarının etkin çalışması bu dengenin korunması açısından kritik olacak. Önümüzdeki dönemde, bu düzenlemelerin sektöre etkisi özellikle 2026 ve sonrası yatırım planlarında somut şekilde görülecek. Madencilik sektörü, yeni yasal çerçeveye uyum sağlarken hem çevresel sorumluluğunu hem de rekabet gücünü artırmak zorunda. Bu da mühendislik, finans ve çevre politikalarının iç içe geçtiği yeni bir dönemin habercisi olarak karşımıza çıkıyor.
Kaynak: 24 Temmuz 2025 Tarihinde Yayınlanan 32965 sayılı Resmi Gazete, 19.07.2025 Kabul Tarihli “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Kanun No: 7554
