12.09.2025 tarihli RG’de yayımlanan Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararında, TBK m. 444/447 arasında düzenlenen rekabet yasağına aykırılık sebebiyle açılacak davalarda görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğuna ve dolayısıyla İş Mahkemeleri olmadığına kesin olarak karar verilmiştir (E. 2023/1 K. 2025/3 T. 13.06.2025)
Daha önce de aynı doğrultuda Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Daireleri’nin Kesin Nitelikteki Kararları Arasındaki Uyuşmazlığın Giderilmesine Yönelik Karar (Yargıtay 11. HD, E. 2021/1534 K. 2021/6811 T. 3.12.2021) bulunmaktaydı.
Nitekim, TTK m. 4/1 (c) bendinde açıkça mutlak ticari dava sayıldıkları belirtilmiştir.
Öte yandan, “sözleşmenin sona ermesinden sonra” rekabet yasağına aykırılıktan bahsedilebilir. İşçinin iş akdi devam ederken eylemleri sadakat borcu kapsamına girer ve sadakat borcuna aykırılığa dayanan davalarda İş Mahkemeleri görevli olacaktır.
“Sözleşme, haklı bir sebep olmaksızın işveren tarafından veya işverene yüklenebilen bir nedenle işçi tarafından feshedilirse, rekabet yasağı sona erer.” (TBK m. 447/2)
Rekabet yasağının kapsamı; “herhangi bir biçimde işverenle rekabet etmekten, özellikle kendi hesabına rakip bir işletme açmaktan, başka bir rakip işletmede çalışmaktan veya bunların dışında, rakip işletmeyle başka türden bir menfaat ilişkisine girişmektenkaçınmak” şeklindedir. Dolayısıyla, işçi kendi hesabına rakip bir işletme açmasa da rekabet yasağını ihlal etmiş olabilir.
Karşılıklılık ilkesi geçerli değildir. “… sadece davalı aleyhine öngörülen ceza koşulu geçerlidir… ceza koşuluna karşılık olarak davacının herhangi bir karşı edim yükümlülüğünün sözleşmede öngörülmemiş olması, davalı aleyhine öngörülen ceza koşulunun geçerliliğini etkilemez. (Yargıtay HGK E. 2021/11-477 K. 2023/179 T. 8.3.2023)
Anayasal çalışma hakkını sınırlandıran rekabet yasağı, işçinin iktisaden mahvına sebep olacak düzeyde geniş bir alanı kapsamayacak şekilde coğrafi alan sınırlaması ile ve en çok iki yıl süreyle uygulanabilir. Sözleşmenin süre ve coğrafi alan sınırı bakımından kanuna aykırı olması, rekabet yasağı sözleşmesini tamamen geçersiz hale getirmez, kısmi geçersizlik oluşur.
“Hakim, aşırı nitelikteki rekabet yasağını, bütün durum ve koşulları serbestçe değerlendirmek ve işverenin üstlenmiş olabileceği karşı edimi de hakkaniyete uygun biçimde göz önünde tutmak suretiyle, kapsamı veya süresi bakımından sınırlayabilir.” (TBK m. 445/2)
“Kaldı ki TBK m. 445/2 gereğince rekabet yasağının süresi uzun olsa dahi hakim, aşırı nitelikteki rekabet yasağı koşullarını serbestçe değerlendirerek hakkaniyete uygun biçimde kapsam ve süre bakımından sınırlandırabilecektir.” (Yargıtay 11. HD, E. 2016/4041, K. 2017/6475, T. 22.7.2017)
“ Yerel mahkeme ve istinaf dairesince, ”şirketin Türkiye sınırları içinde faaliyet gösterdiği coğrafya dahilinde” ibaresinin bir çoğrafi alan sınırlaması içermediğinden işçinin ekonomik mahvına sebep olacağı gerekçesiyle davacı istemlerinin reddine karar verilmişse de, mahkemenin sözleşmedeki bu hükmü TBK’nın 445/2 maddesi uyarınca değerlendirmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi isabetli değildir… davalı yanca geçersizlik savunmasında bulunulmasının savunma hakkının kötüye kullanımı niteliğinde olup olmayacağı tartışılmadan yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmamış…” (Yargıtay 11. HD, E. 2018/4879, K. 2019/6273, T. 7.10.2019) Sonuç olarak; rekabet yasağına ilişkin davalarda görevli mahkeme konusundaki belirsizlik kalkmıştır. Öte yandan, olayın özelliklerine göre hem İş Mahkemelerinde hem Asliye Ticaret Mahkemelerinde ve hatta ayrıca Fikri Sınai Haklar Mahkemelerinde birden fazla dava açılması gerekebilmektedir. Yargılamada geçen süre, ticari itibar kayıpları, ticari sırların ifşa olması, yargılama masrafları ve taraflar arasındaki ilişkiler bakımından sonuç iki taraf için de kayıp olabilmektedir. Bu tür uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculukla yetinmeyerek profesyonel ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurulması, tarafları kazan-kazan türü çözümlere götürebilecektir.
