İşin hukuki boyutundan öte iki kişi arasındaki herhangi bir problemin çözümüne yardım edilmesini anlatan “arabuluculuk” sözcüğü ona ilk bakışta cazip gelmese de bir avukat arkadaşlarının önerisine de kulak vererek 2013 yılı sonunda arabuluculuk eğitimine katılır. 22.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Uyuşmazlığında Arabuluculuk Kanunu ve ilgili mevzuat ile, “mediasyon” ile, Daniel Goleman’ ın “Duygusal Zeka”sı ile, “kazan-kazan” ile, “öfke halinde 9 saniye yutkunmak” ile, 4D kuralı ( dur, dinle, düşün,davran” ile eğitim sırasında tanışır. “Davranışlarınız dilinizden daha yüksek sesle konuşur” u, “Arabulucu, duygu iletişim yöneticidir”i, , “Sözcüklerin iletişimdeki yerinin %7, geri kalanın söylenmeyen” olduğunu, iletişimin “söylenmeyenleri duyabilmek” olduğunu “ifade edilmemiş duyguları açığa çıkarmak” nın önemli olduğunu vb. daha pek çok şey öğrenir.
Soru sormak, empati kurmak, şiddetsiz iletişim, sürekli ve sürdürülebilir güven, aktif dinleme, geri bildirim aslında ne kadar önemliymiş, eğitim sırasında bunları öğrenir. Daha 64 saatlik eğitim bitmeden bir grup arkadaşı ile birlikte bir arabuluculuk derneği kurmaya karar verir. Bunun için önce internette facebook’ta “Arabuluculuk Gönüllüleri “ sayfasını açar ve Arabuluculuk Gönüllüleri Grubu olarak İrili ufaklı pek çok toplantının sonunda 10 Aralık 2014 de 36 üye ile birlikte Arabuluculuk Gönüllüleri Derneği’ ni kurar ve kendisi de kurucu Yönetim Kurulu Başkanı görevini üstlenir. İlk Genel Kurul da yine YK Başkanı olarak seçilir. Gerek dernek kurulmadan önce ve gerekse kurulduktan sonra gerek dernek olarak ve gerekse başka organizasyonla, seminerle hem arabuluculuğun içinde olur.
Ticaret Uyuşmazlıkları Mentörlük Eğitimine katılarak mentorluk sertifikası alır. Bu eğitim sırasında Yunanistan’ lı arabulucu eğitmen Spiros Antolonoes , İsrail’ li arabulucu eğitmen Michael Lichtenstein’ den ve İngiliz arabulucu eğitmen Nicolas Proyer den arabuluculuk ile ilgili çok şey öğrenir. Özellikle Proyer’ in “ Arabuluculuk bir ailedir” , “Arabuluculuğun temeli dürüstlüktür, dürüst olunmaz ise bu yapı çöker” sözlerini unutmaz. Ulusal ve uluslararası düzenlenen pek çok çalıştaya, seminere, atölye çalışmasına katılır.
Merkezi konum, profesyonel sekreterya, uzman arabulucu listesi, uygun görüşme odaları ve uygun teknik donanıma sahip arabuluculuk merkezi ile arabuluculuk hizmetinin daha iyi verilebileceğine inandığından Türkiye nin ilk arabuluculuk merkezi girişimi olan Consensus’ un içinde yer alır. Üç büyük şehirden arabulucu arkadaşları ile oluşturulacak bu yapı daha sonra sadece İzmir ilindeki arabulucularca devam ettirilir. Kendisi de bir grup arkadaşı ile birlikte arabuluculuk ve diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yolları ile ilgili mesleki çalışmalar yapmak, arabuluculuk merkezi ile ilgili yasal düzenlemeyi takip etmek amacıyla Ortak Karar Merkezi’ ni kurar, arabuluculuk hizmeti, yayın ve eğitim konularında tescilli bir marka sahibi olur.
Marka ve patent vekil, uzlaştırmacı, Fikri ve sınai haklar uzmanı-bilirkişi de olduğu için bir avukat olarak yaptığı meslek ve görevleri içine alan konulardaki entegre çalışmalar yapmak ve uzlaşı kültürünün gelişimine katkı sunmak, hukuka güven ve saygıyı tesis etmek amacıyla bir grup arkadaşı ile birlikte 25.02.2019 da Uzlaşı Kültürü ve Hukuk Derneği’ ni kurar, bu derneğin kurucu başkanı olup halen mevcut YK başkanıdır.
Arabuluculuğun yargının yanında alternatif olabilmesi içini tercih edilebilmesi için halk tarafından biliniyor ve benimseniyor olması gerekir. Bu nedenle, arabuluculuğu geniş kitlelere ulaştırmak için seminerler paneller elbette önemlidir, ancak daha etkili yöntemler bulmak hatta Avrupa da zamanında uygulaması yapılan modelleri araştırmak ve denemek gerekir. Yıllar önce dernekleşme çalışmaları sırasında arabuluculara yönelik anket çalışmaları yapılır, bu çalışmalarda arabuluculuğun dava şartı olması eğilimi ağırlık kazanır. Arabuluculuk Daire Başkanlığı da yargının iş yükünü hafifletmek amacıyla arabuluculuğun yaygınlaşması bunun için de dava şartı olması gerektiği görüşüne uygun çalışmaları vardır. Bu Çalıştayta da görev alır. Arabuluculuğun yaygınlaşması için ve etik temelde yükselmesi için çaba harcar. Öneri ve eleştirilerini uygun bir uslupla ama yapar.
Müvekkillerinin dava açılması için kendisine avukat olarak görev alınması için başvurdukları uyuşmazlıkları arabuluculuk yolu ile çözülmesine ikna etmeğe çalışır, avukatlıktan alacağı ücretin çok azına razı olarak uyuşmazlığın arabuluculukla çözülmesi konusunda idealist bir kısım arkadaşları gibi özveride bulunur. Dava şartı arabuluculuk ile birlikte 01.01.2018 den itibaren Adliyelerdeki Arabuluculuk Bürolarından kendisine de arabulucu olarak seçildiği uyuşmazlık dosyaları gelmeye başlar. Arabuluculuk görüşmeleri sırasında özenle yaptığı açılış konuşmaları, tarafların arabuluculuk konusunda yazılı ve sözlü bilgilendirilmeleri aşamalarından keyif alır. İnsanların pozisyondan ihtiyaca yönelmelerinin her zaman kolay değildir. Taraf vekili avukat meslektaşlarının ilk başta büyük bir kısmının arabuluculuğu bilmemesi, bilmediği için haliyle uzak durması, avukatların ve vatandaşların bildiği en klasik yol olan mahkemeye başvurmayı tercih etmesi gibi pek çok sorunla pek çok meslektaşı gibi mücadele eder. Herşeye rağmen %50 civarındaki bir anlaşma oranı bir başarıdır, ancak yeterli değildir. 230 un üzerinde dava şartı ve ihtiyari arabuluculuk görüşmesinde arabulucu olarak görev üstlenmiştir.
Arabuluculuk temel ve uzmanlık eğitimini kendisi de almıştır ve kendisi de temel ve uzmanlık eğitimleri verir. Ayrıca bilirkişilik ve uzlaştırmacılık eğitmeni olarak da görev üstlenir. Ancak, mevcut müfredatta öğretilenlerin uygulaması dahi teorik düzeyde kalmakta olduğunu görür. Bunun sıkıntısını arabulucu olarak ya da taraf vekili olarak katıldığı arabuluculuk görüşmelerinde de hisseder. Bir şeyler doğru öğretilmemiştir ya da eksik öğretilmiştir. Okuyarak, araştırarak, arkadaşları ile oluşturdukları whatsapp gruplarında sürekli bu konuları tartışarak bir çözüm bulunması arayışındadır. Arabuluculuğun profesyonel bir meslek olmasını, bunun için de ayrı bir meslek birliği kurulması gerektiğini her ortamda savunur. Hukukun içinde bulunduğu sorunlar, yargının iş yükü işaret edilerek insnaların arabuluculuğa yönelmelerin çok sağlıklı olmadığını, sayıların, oranların yanıltıcı olduğunu, tarafların zorda kalarak değil gerçek iradeleri ile seçim yaparak arabuluculuğa yönelmelerinin ve gerçek iradeleri ile anlaşmaya varabilmelerinin önemini vurgular hep. Bu yüzden de anlaşma halinde arabulucunun anlaşma meblağı üzerinden yüzdelik ücret alması düzenlemesini benimsemez.
Tarafların çözüm üretemediklerinin anlaşılması halinde arabulucunun çözüm önerisinde bulunması konusu yasal düzenlemeye kavuşmuştur. Ancak, buna rağmen arabulucu mümkün olduğu kadar tarafların kendi sorunlarına kendi çözümlerini bulabilmeleri için süreci doğru yönetmeli ve kolaylaştırmalıdır. Çok gerekli ise hatırlatma babında çözüm önerileri sunulabilecektir ancak bunun bir empozeye dönüşmemesi ve tarafların gözünde tarafsızlığın yitirilmemesi anlaşmadan daha önemli olduğu unutulmadan.
Bu nedenle, bir takım atölye çalışmalarının yanı sıra bir grup UKHD üyesi ile birlikte düzenli olarak IMI Türkiye Temsilcisi Dr.Deniz Kite Güner ile atölye çalışmaları düzenler. Bu eğitimler kendisine arabuluculuk sürecinde teknikleri, bu tekniklerin nasıl kullanılması gerektiğini , arabuluculukta iletişimin ve müzakere tekniklerini bilmenin, bilmekten öte uygulayabilmenin, yetkinleşebilmenin ve tüm bu süreç boyunca etik olabilmenin ne kadar önemli olduğunu öğretir. Ulusal mevzuat ve uygulamanın yanında arabuluculukla ilgili uluslararası mevzuat ve uygulamaların da kendisi ve dernek üyesi arkadaşları için yararlı olacağını düşünür , yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olarak IMI sertifikalı arabuluculu olmaya hak kazanır.
Av.Arb. İhsan BERKHAN - UKHD YK Başkanı
